بررسی تاکسونومیک گونه thymus eriocalyx (ronniger) jalas در ایران با تأکید بر نشانگر فلوریستیک و استفاده از روش تعیین زیستگاه ویژه

جنس آویشن (thymus l.) یکی از بزرگترین جنس های تیره نعناست. گیاهان این جنس به دلیل دارا بودن اسانس های روغنی و کاربرد وسیع در صنایع دارویی و غذایی، ارزش تجاری دارند. در ایران 18 گونه از این جنس شناسایی شده است. به علت توان انتقال ژن در میان جمعیت ها، تنوع ریخت شناختی بالایی در میان جمعیت ها به چشم می خورد. گونه thymus eriocalyx (ronniger) jalas یکی از گونه های این جنس است که تنها در غرب ایران و شمال عراق پراکنش دارد. برای تعیین وجود تنوع درون گونه ای گیاه t. eriocalyx از جنبه تاکسونومیک و تشخیص عوامل بوم شناختی (اکولوژیک) مؤثر بر آن، از روش تعیین زیستگاه ویژه، برای جمع آوری داده ها استفاده شد. بر این اساس، از بین زیستگاه های مورد بررسی در کشور ایران، 10 زیستگاه ویژه انتخاب شد. نتایج حاصل از آنالیز داده های فلوریستیک (ترکیب رُستنی های هر زیستگاه ویژه به عنوان نشانگر فلوریستیک) با نرم افزار mvsp، به روش pco، به تشخیص 6 گروه متمایز منجر شد که نشان دهنده وجود تنوع درون گونه ای در این گونه گیاهی است. آنالیز داده های حاصل از بررسی مورفومتری افراد گونه مورد بررسی از هر زیستگاه ویژه، با استفاده از 33 ویژگی رویشی و زایشی، به روش های pco و upgma نیز وجود پنج گروه متمایز را تأیید نمود. آنالیز داده های بوم شناسی به روش cca نیز مشخص نمود که عوامل بوم شناختی مختلفی در گروه بندی و ایجاد تنوع زیستگاه های ویژه نقش دارند که در میان آنها عامل ارتفاع، بافت خاک، نفوذپذیری خاک و جهت شیب، در بین عوامل مورد بررسی، در گروه بندی زیستگاه ها مؤثر بوده است و بر این اساس حداقل سه اکودیم قابل شناسایی و معرفی است.